Δύο έννοιες πολύ γνωστές σε όλους μας. Τις περισσότερες φορές μάλιστα οι δύο αυτές έννοιες συγχέονται και ταυτίζονται. Στην ουσία όμως είναι δύο εντελώς διαφορετικές έννοιες. Αν αναλύσουμε τους ορισμούς της κάθε μίας από αυτές, η διαφορά τους είναι αρκετά εμφανής.
Με απλά λόγια, θερμότητα είναι η ενέργεια που μεταφέρεται από ένα θερμότερο σώμα σε ένα ψυχρότερο, μέχρι η θερμοκρασία των δύο σωμάτων να γίνει ίδια. Θερμοκρασία από την άλλη είναι η αίσθηση του «ζεστού» ή «κρύου» όπως την αντιλαμβανόμαστε όταν αγγίζουμε ένα σώμα.
Αν δούμε λίγο πιο επιστημονικά τους δύο ορισμούς, θερμότητα ορίζεται ως η ενέργεια, η οποία επί της ουσίας πρόκειται για κινητική ενέργεια των μορίων ενός σώματος, η οποία μεταφέρετε από ένα σώμα με υψηλότερη θερμοκρασία (δηλαδή από ένα σώμα με μεγαλύτερη κινητική ενέργεια των μορίων του) προς ένα σώμα με χαμηλότερη θερμοκρασία (μικρότερη κινητική ενέργεια των μορίων του ), μέχρι τα δύο σώματα να αποκτήσουν την ίδια θερμοκρασία, δηλαδή η κινητική ενέργεια των μορίων τους να είναι ίδια. Θερμοκρασία από την άλλη είναι η μέση κινητική ενέργεια των μορίων ενός σώματος, δηλαδή πόσο γρήγορα ή αργά κινούνται αυτά.
Καταλαβαίνετε λοιπόν ότι κάθε σώμα έχει θερμοκρασία. Δεν έχουν όμως όλα τα σώματα θερμότητα, η οποία εμφανίζεται μόνο όταν υπάρχει ροή ενέργειας, μεταφορά δηλαδή από ένα θερμότερο σε ένα ψυχρότερο σώμα. Ένα παράδειγμα θα κάνει ακόμα πιο εύκολο να καταλάβετε. Ο καφές που μόλις βράσαμε έχει αποκτήσει μια θερμοκρασία. Το φλιτζάνι που έχουμε βγάλει από το ντουλάπι έχει επίσης μια θερμοκρασία. Κανένα από τα δύο σώματα δεν έχει όμως θερμότητα. Μόλις τοποθετήσουμε τον ζεστό καφέ στο φλιτζάνι, τότε ξεκινάει και η ροή της ενέργειας από τον καφέ προς το φλιτζάνι. Η ροή αυτής της ενέργειας ταυτίζεται με τον όρο της θερμότητας. Όταν όμως η θερμοκρασία των δύο σωμάτων (καφέ και φλιτζανιού) εξισορροπηθούν, τότε αυτομάτως παύει και η μεταφορά της ενέργειας, δηλαδή η θερμότητα.
Μονάδα μέτρησης της θερμότητας είναι το JOULE αλλά και η θερμίδα (cal ). Πιο συχνή είναι η χρήση της χιλιοθερμίδας (δηλαδή χιλίων θερμίδων) η ποία συμβολίζεται με kcal. Ως χιλιοθερμίδα ορίζεται το ποσό θερμότητας που πρέπει να δώσουμε ανά λίτρο νερού που βρίσκεται σε ατμοσφαιρική πίεση για να αυξηθεί η θερμοκρασία του κατά ένα βαθμό Κelvin. Η θερμοκρασία από την άλλη μετριέται σε βαθμούς Celsius (Κελσίου) οC , στο μετρικό σύστημα, και σε βαθμούς Fahrenheit (Φαρενάιτ) οF, στο αγγλικό σύστημα.
Μερικοί χρήσιμοι ορισμοί για να γνωρίζετε:
1. Σχετική θερμοκρασία
Σχετική ονομάζεται η θερμοκρασία η οποία μετριέται με αρχή τους μηδέν βαθμούς (είτε Κελσίου είτε Φαρενάιτ). Παίρνει θετικές τιμές για θερμοκρασίες πάνω από το μηδέν και αρνητικές για κάτω από αυτό.
2. Απόλυτη θερμοκρασία
Απόλυτη ονομάζεται η θερμοκρασία που μετριέται με αρχή το απόλυτο μηδέν (δηλαδή –273,15°C ή –459,67°F) , μετριέται στην κλίμακα Kelvin και παίρνει πάντα θετικές τιμές.
3. Μετάδοση θερμότητας
Μετάδοση της θερμότητας είναι η μεταφορά της θερμότητας από ένα σώμα σε ένα άλλο. Η μεταφορά αυτή πραγματοποιείτε με τρεις τρόπους. Α) με αγωγή, Β) με συναγωγή και Γ) με ακτινοβολία.